بارنامه

بارنامه (B/L) یک سند حیاتی در تجارت و لجستیک بین‌المللی است. این سند توسط شرکت حمل و نقل یا نماینده آن به عنوان مدرکی مبنی بر دریافت یا بارگیری کالا روی کشتی صادر می‌شود. بارنامه به عنوان رسید کالا، قرارداد حمل و سند مالکیت عمل می‌کند.

وظایف بارنامه

رسید کالا: بارنامه به عنوان رسید عمل می‌کند و تأیید می‌کند که شرکت حمل‌کننده کالا را از فرستنده دریافت کرده است. این بارنامه جزئیات نوع، مقدار و وضعیت کالا را شرح می‌دهد.

مدرک قرارداد حمل: بارنامه مدرکی دال بر قرارداد بین فرستنده و متصدی حمل و نقل است. این بارنامه شرایط و ضوابط حمل و نقل، از جمله مسیر، نحوه حمل و نقل و هزینه‌های حمل و نقل را شرح می‌دهد.

سند مالکیت: بارنامه یک سند مالکیت است، به این معنی که نشان دهنده مالکیت کالا است. دارنده بارنامه حق دارد کالا را در بندر مقصد در اختیار بگیرد. این ویژگی باعث می‌شود بارنامه قابل معامله و انتقال باشد.

انواع بارنامه

بر اساس اینکه آیا کالاها بارگیری شده‌اند یا خیر:

بارنامه حمل شده روی کشتی (SHIPED ON BOARD): پس از بارگیری کالا روی کشتی صادر می‌شود. این بارنامه شامل عبارت «SHIPED ON BOARD» و تاریخ بارگیری است.

بارنامه‌ی تحویلی (Received for Shipment B/L): زمانی صادر می‌شود که کالا توسط شرکت حمل‌کننده دریافت شده اما هنوز روی کشتی بارگیری نشده است. این نوع بارنامه عموماً تحت اعتبار اسنادی قابل قبول نیست، مگر اینکه به طور خاص مجاز باشد.

بر اساس وجود بندها یا نمادها:

بارنامه تمیز (Clean B/L): بارنامه بدون هیچ گونه قید یا علامتی که نشان دهنده نقص در کالا یا بسته بندی باشد. این بارنامه گواهی می‌دهد که کالا هنگام بارگیری در وضعیت و شرایط خوبی بوده است.

بارنامه‌ی مخدوش: بارنامه‌ای که شامل بندها یا نمادهایی است که نشان‌دهنده‌ی نقص در کالا یا بسته‌بندی است، مانند «بسته‌بندی آسیب‌دیده» یا «کالای خیس». بانک‌ها معمولاً بارنامه‌های مخدوش را نمی‌پذیرند.

بر اساس نام گیرنده:

بارنامه مستقیم (Straight B/L): AB/L که نام گیرنده را مشخص می‌کند. کالا فقط می‌تواند به گیرنده مشخص شده تحویل داده شود و قابل انتقال نیست.

بارنامه حامل: بارنامه‌ای که نام گیرنده را مشخص نمی‌کند. دارنده بارنامه حق تصرف کالا را دارد. این نوع به دلیل ریسک بالا به ندرت استفاده می‌شود.

بارنامه‌ی سفارش (Order B/L): بارنامه‌ی سفارش/بارنامه‌ای که در قسمت گیرنده عبارت «به سفارش» یا «به سفارشِ...» را ذکر می‌کند. این بارنامه قابل مذاکره است و از طریق ظهرنویسی قابل انتقال است. این نوع بارنامه رایج‌ترین نوع بارنامه در تجارت بین‌الملل است.

اهمیت بارنامه

در تجارت بین‌الملل: بارنامه سندی حیاتی برای فروشنده جهت اثبات تحویل کالا و برای خریدار جهت تصاحب کالا است. این سند اغلب توسط بانک‌ها برای پرداخت تحت اعتبار اسنادی مورد نیاز است.

در لجستیک: بارنامه (B/L) به عنوان قرارداد بین فرستنده و متصدی حمل و نقل عمل می‌کند و حقوق و تعهدات آنها را مشخص می‌کند. همچنین برای ترتیب دادن حمل و نقل، دعاوی بیمه و سایر فعالیت‌های مرتبط با لجستیک استفاده می‌شود.

صدور و انتقال بارنامه

صدور: بارنامه توسط شرکت حمل و نقل یا نماینده آن پس از بارگیری کالا روی کشتی صادر می‌شود. فرستنده کالا معمولاً درخواست صدور بارنامه را می‌دهد.

انتقال: بارنامه می‌تواند از طریق ظهرنویسی منتقل شود، به خصوص برای بارنامه‌های سفارش. در تجارت بین‌الملل، فروشنده معمولاً بارنامه را به بانک تحویل می‌دهد که پس از تأیید اسناد، آن را برای خریدار یا بانک خریدار ارسال می‌کند.

نکات کلیدی قابل توجه

تاریخ بارنامه: تاریخ حمل و نقل در بارنامه باید با الزامات اعتبار اسنادی مطابقت داشته باشد؛ در غیر این صورت، بانک ممکن است از پرداخت خودداری کند.

بارنامه سالم: بارنامه باید سالم باشد، مگر اینکه اعتبارنامه به‌طور خاص اجازه بارنامه ناسالم را بدهد.

پشت‌نویسی: برای بارنامه‌های قابل مذاکره، پشت‌نویسی مناسب برای انتقال مالکیت کالا ضروری است.